W kwietniu Szkolny Zespół Regionalny „Bukowioki” po raz kolejny podjął współpracę ze Stowarzyszeniem Społeczno – Kulturalnym „PRZESTRZEŃ”. Tym razem z inicjatywy pań: Anny Dziuby, Estery Jankowskiej, Marioli Pyzik, Izabeli de Lehenstein Werndl oraz Jolanty Żmudy rozpoczęto pracę nad wydaniem folderu SZR „Bukowioki”. Dzięki dofinansowaniu z Urzędu Gminy Mogilany powstało wydawnictwo, w którym zamieściliśmy historię Zespołu.
Początki jego istnienia były trudne, ale dzięki wsparciu pracowników GOK - u w Mogilanach mógł coraz szybciej rozwijać swoją działalność. Wyznaczenie instruktorów tańca ludowego i choreografów: pana Marka Harbaczewskiego oraz panie Katarzynę Targosz i Izabelę de Leheinstein Werndl pozwoliło nam na zorganizowanie regularnych zajęć tanecznych i opracowywanie bardziej rozbudowanych układów choreograficznych, a w późniejszym czasie przygotowywanie scenek obrzędowych związanych z Bukowem.
Początkowo uczniowie występowali w strojach wypożyczanych z GOK – u, natomiast dziś zespół posiada większość własnych strojów, które zdobyliśmy dzięki przychylności Rady Sołeckiej Bukowa i Stowarzyszenia Społeczno – Kulturalnego „Przestrzeń”. Pozyskaliśmy też środki, uczestnicząc w różnych projektach. Cenna okazała się również pomoc finansowa Rady Rodziców, indywidualnych sponsorów oraz firm. Jednakże bez współpracy z dyrektorami GOK – u, zespół nie osiągnąłby tylu sukcesów i nie zdobył uznania w środowisku.
Zatem wyrażamy głęboką wdzięczność wszystkim dyrektorom GOK – u, a szczególnie pani dyrektor Martynie Strączek za życzliwość oraz wieloletnią, nieocenioną pomoc w realizacji zadań zespołu. W naszym folderze zaprezentowaliśmy też tradycyjne dziewczęce i chłopięce stroje ludowe, charakterystyczne dla regionu Krakowiaków Zachodnich ze szczególnym uwzględnieniem wsi Buków. Przyczyniamy się tym samym do rozwoju edukacji kulturalnej w zakresie kultury ludowej oraz promocji zasobów kulturotwórczych naszego terenu. Na uwagę zasługuje też fakt, że SZR „Bukowioki” został wpisany na listę Skarbów Blisko Krakowa, czyli największych atrakcji turystycznych naszego regionu. Dziękujemy pani Justynie Pindel z Urzędu Gminy Mogilany oraz pani Małgorzacie Ożóg z LGD Blisko Krakowa za współpracę podczas realizacji tego projektu.
Poniżej zamieszczamy pełną wersję tekstu na temat historii SZR „Bukowioki”, która z powodu ograniczeń edytorskich została skrócona.
Opiekunki SZR „Bukowioki”
Historia Szkolnego Zespołu Regionalnego ,,Bukowioki”
W naszej szkole już od 10 lat prężnie działa Szkolny Zespół Regionalny początkowo występujący pod nazwą ,,Mali Bukowianie”, a od stycznia 2018 roku - ,,Bukowioki”. Obecnie zespół liczy ponad 50 osób. Tworzą go uczniowie klas III – VIII podzieleni na dwie grupy wiekowe: starszą i młodszą.
Początki istnienia zespołu są nierozerwalnie związane z nadaniem szkole imienia Oskara Kolberga w maju 2005 roku. Wówczas wszystkie klasy wzięły udział w scence obrzędowej ,,Gaik – Maik”, z której tańce i przyśpiewki ludowe na stałe weszły w skład programów artystycznych z okazji corocznych obchodów Dnia Patrona.
Kolejny ważny rok to 2011. Wtedy rozpoczęła się współpraca z instruktorem i choreografem, panem Markiem Harbaczewskim, pracującym w Gminnym Ośrodku Kultury w Mogilanach i prowadzącym zajęcia taneczne na terenie naszej szkoły. On zaszczepił w uczniach i nauczycielach miłość do krakowiaka. Coraz trudniejsze układy choreograficzne pozwalały tancerzom utrzymać dobrą kondycję i ukazywały żywiołowy charakter naszego tańca regionalnego. Obecnie zajęcia taneczne prowadzi instruktor tańca ludowego z Gminnego Ośrodka Kultury pani Izabela de Lehenstein Werndl.
Zespół ,,Bukowioki” prezentuje na scenie zwyczaje wsi podkrakowskiej ilustrowane rozbudowanymi układami krakowiaka, chodzonego, walczyka, kujawiaka i oberka, przeplatane ludowymi przyśpiewkami. Kolejne lata pracy zaowocowały nowymi widowiskami: ,,Dożynki”, ,,Czego kalino w dole stoisz?”, ,,Na Rynku w Krakowie”.
Programy przygotowują opiekunki zespołu panie: Izabela de Lehenstein Werndl, Anna Dziuba, Estera Jankowska, Mariola Pyzik, Jolanta Żmuda. Na początku autorki widowisk korzystały z gotowych scenariuszy scenek obrzędowych, obecnie układają własne, sięgając do dzieł Kolberga i archiwalnych źródeł pozyskanych z Muzeum Etnograficznego w Krakowie.
Również uczniowie włączają się w przygotowanie programów, układając dialogi, które pod czujnym okiem pani instruktor, zapisują gwarą podkrakowskiej wsi. W ten sposób powstały autorskie programy: ,,Droga do niepodległości” i ,,Na targu w Skawinie".
Zupełnie inna była geneza widowiska ,,Kolędnicy w bukowskiej izbie”. Kilka lat temu dawni kolędnicy z Bukowa przekazali szkole rękopis grupy kolędniczej zatytułowany ,,Śpiewanie kolęd”. Jednak brak wiadomości na temat obyczaju kolędowania z maszkarami zwierzęcymi utrudniał przeniesienie tekstu jasełek na scenę. Dopiero coroczny udział uczniów naszej szkoły w Gminnym Przeglądzie Grup Kolędniczych i Widowisk Bożonarodzeniowych oraz zachęta pani Alicji Małety – pracownika działu archiwum Muzeum Etnograficznego w Krakowie – skłoniły nas do poszukiwania scenariusza związanego z Bukowem. Wtedy rękopis okazał się bardzo przydatny, ale zrodziła się potrzeba pogłębienia wiedzy na temat grup kolędniczych. W ciągu dwóch lat nauczyciele i uczniowie uczestniczyli w warsztatach etnograficznych, przeprowadzili wywiad z dawnymi kolędnikami i czytali fachową literaturę. Te działania przybliżyły nam dawne tradycje i pozwoliły zrozumieć symbolikę postaci występujących w przedstawieniu. W roku szkolnym 2019/2020 kilkumiesięczne prace nad spektaklem zostały uwieńczone udanym występem podczas szkolnych jasełek. Szczególnie starsi widzowie z radością przypomnieli sobie dawne kolędowanie w domach, zatem nie szczędzili wykonawcom gromkich braw oraz słów uznania. Niewątpliwie ,,Bukowiokom” udało się przywołać na scenie stary obyczaj kolędowania z maszkarami zapewniającymi gospodarzom urodzaj i zdrowie w Nowym Roku.
Oprócz jasełek zespół występuje też w czasie innych imprez szkolnych, sołeckich i gminnych. Bierze również udział w Małopolskim Przeglądzie Zespołów Dziecięcych,,Smok” i w koncertach charytatywnych.
Dzięki uczestnictwu w ogólnopolskich projektach - np. ,,W ochronie tradycji” – oraz hojności sponsorów posiada większość własnych strojów stylizowanych na ubiory Krakowiaków Zachodnich.
,,Bukowioki” to jeden z nielicznych szkolnych zespołów folklorystycznych działających na terenie Małopolski, chluba i wizytówka Szkoły imienia Oskara Kolberga w Bukowie.
